Interview

Juffenballet (6+) is gemaakt door regisseur René Geerlings en geschreven door Moniek Merkx. In dit dubbelinterview lees je hoe ze samenwerkten aan Juffenballet… 

Op de mat
Waarom wilde je een voorstelling over juffen maken?
René: “Omdat ik een haat-liefdeverhouding heb met juffen. Ik vond als kind mijn juffen allemaal heel lief en leuk en als volwassene niet altijd. Het idee is begonnen met dat ik als zesjarige dacht dat die juffen er alleen voor mij waren. Dat als ik wegging, ze op de mat sliepen in de klas. Nu dacht ik, ik kan wel steeds mopperen op juffen als er problemen zijn bij schoolvoorstellingen, maar ik kan me ook in hen verplaatsen en bedenken hoe pittig hun taak is.”

Bigger than life
Moniek: “Toen we eenmaal een aantal interviews hadden gedaan met de juffen, kwamen we erachter dat we het niet te realistisch wilden maken. We wilden kinderen niet opzadelen met problemen van juffen waarover kinderen nog helemaal niet na hoeven te denken. In ons Juffenballet lopen de toverwereld en de echte wereld door elkaar. We wilden het niet letterlijk over het leven op school hebben, maar juffen meer zien als personages uit een koningsdrama, of beter: koninginnendrama. Het is ook leuk om te denken dat juffen hele bijzondere krachten hebben, om ze ‘bigger than life’ te maken.”

Klas vol mos
René: “Het gaat over verschillende dimensies van de fantasie. Dus je zit in de klas voor een lesje rekenen en zodra je het lokaal verlaat, groeit het klaslokaal helemaal vol met mos. Of dat de juf opstijgt als je even niet kijkt. Die fantasie. Het is ook leuk om de juf te mystificeren.”

Rauwdouwers en meelopers
Voor kinderen net zo herkenbaar als voor volwassenen?
Moniek: “Je ziet allerlei personages die met elkaar een krachtenveld laten zien. Dat wat je als kind op het schoolplein ook al kan voelen. Ben ik die stiekemerd, ben ik die bazige, ben ik die meeloper? Als je al die juffen in het stuk voorbij ziet komen, dan realiseer je je hoe ingewikkeld het is om juf te zijn. De volwassenen kunnen zich hopelijk inleven in alle dillema’s van een juf: sturend onderwijs of go with the flow, leren winnen of leren samenwerken, 21st century skills of gewoon rekenen? De hedendaagse discussie over het onderwijs ligt er wel onder, maar aan de bovenkant is het een spannend verhaal. De kinderen krijgen gewoon een avontuur. En natuurlijk is er één geweldige juf die de school redt, daar gaan de kinderen zich het meest in herkennen. Zoals in sprookjes het jongste kind dat onder de voet wordt gelopen, dat wordt altijd de held.”

Wild en gek
René: “Wat ik interessant vind zijn de tegenstellingen in een juf. De juf is het goede voorbeeld en zodra de kinderen weg zijn, is de juf in ons stuk eigenlijk nog kinderachtiger dan de kinderen zelf. En heel wild. De marktwerking van onderwijs, dat je snel klaar gestoomd moet worden om bankdirecteur te worden, vind ik wel zorgelijk. Daarom vind ik het extra leuk dat we een fantasievol stuk maken met wilde vrouwen. Ik vind het belangrijk dat kinderen wild en gek zien in het theater. ”
Moniek: “De juffen voelen van de ene kant de druk dat ze meer moeten presteren, daar kunnen we als volwassenen in mee. Op kinderniveau is het heel leuk dat een juf op toneel roept: ‘kinderen, schiet nou eens op met opgroeien, jullie gaan te traag’. Of dat kinderen stinken. Net als bijvoorbeeld in het boek De heksen van Roald Dahl is het spannend en leuk dat er gemene volwassenen zijn. We willen natuurlijk ook graag dat juffen zelf kunnen lachen. En dat de kinderen kunnen denken: ‘wat een gemene juf’.
René: “Die juffen verlangen iets van de kinderen dat ze zelf helemaal niet doen. Ze laten de kinderen hard werken en liggen zelf lui op een stoel. Of ze schreeuwen: ‘jullie mogen niet schreeuwen’.”

Vier seizoenen
Kunnen jullie al iets verklappen over de vormgeving?
René: “De klas verandert vier keer in een totaal andere wereld. Moniek heeft de vier seizoenen erin verwerkt. Het begint in de zomer in een klaslokaal, dat groeit vol met een herfstig bos. Dan komt de winter en de prestatiedruk en wordt alles hard, hoekig en wit. Tenslotte wordt het lente en komt alles weer goed. We hebben goed gekeken naar oude klassieke balletten. Er komen twee dansers in, die ook kunnen zingen. Zij hangen boven het verhaal, zijn een soort schaduwjuffen, geestverschijningen die de boel manipuleren en die de decorwissels inzetten. En er komen toverspreukliedjes in van Reindier.”

Moniek: “Het is vooral een backstageverhaal. Als je de klas uitloopt, loop je de lerarenkamer in en dat is het heksenbos. Juffen als heksen is geïnspireerd op de interviews. Daaruit bleek dat er onderling in een team best ingewikkelde dingen plaatsvinden. Zo’n school is net een koninkrijk en zo kwamen we op een koninginnendrama met iconische figuren als personages. De tiran, de meeloper, de luie, de stiekemerd, de rouwdouwer en de baas die de macht uit handen moet geven en het soms allemaal niet meer weet. Die figuren duwen de school steeds een andere kant op. Harry Potter meets Roald Dahl meets Shakespeare.”

En gelukkig is daar de held van het verhaal… de stage-juf.
René:  “De stage-juf is onzeker, schaamt zich, ze twijfelt of ze het goed doet. Ze durft nog open en kwetsbaar, als een kind te zijn. Eigenlijk is dat het leukste van de stage-juf.”
Moniek: “De stage-juf is de redder van de school omdat ze nog durft te zeggen: ik weet het niet. Zij is de kunstenaar in ons. We denken dat kinderen zich in haar open blik herkennen, en we hopen eigenlijk de volwassenen ook.”

Lees HIER meer over Juffenballet.