Column #9 René: Digitaal

Daar gaan we weer. Het zwaard van Corona hangt zwaar boven ons hoofd. De besmettingen schieten als paddenstoelen uit de grond, planningen worden omgegooid en de toekomst ziet er steeds mistiger uit. Wederom klinken verhitte en ongemakkelijke discussies over vaccineren, mondkapjes en thuiswerken. En ondertussen trekken de scholen zich vaker terug en worden er daardoor steeds meer voorstellingen gecanceld. En dat betekent financieel verlies met alle gevolgen van dien voor toekomstige projecten. En dan zitten we nu ook nog eens in de vaagheid van een halve lockdown.

Ik had in een naïeve bui mijn mondkapjes weggegooid alsof ik daarmee die hele covid pandemie achter mij kon laten. Maar nu wordt er her en der al weer voorzichtig gesproken over mogelijk een digitale vertaling van mijn volgende project. Ik weet niet hoe het met jullie zit, maar ik krijg inmiddels serieus een fysieke reactie van dat woord; digitaal.

Alsof je aan Erwin Olaf vraagt of hij zijn fotografie wil inruilen voor het schilderen, Marlene Dumas vraagt of ze zich wil verhouden tot keramiek en Marina Abramović vraagt om een kast te timmeren. Ze zouden je allemaal voor gek verklaren (en ik vermoed dat Abramović vervolgens over zou gaan op fysiek geweld). In de eerste lockdown leek het er nog op dat de digitale theater variant een overbruggingsvorm zou zijn maar nu dreigt het toch een blijvertje te worden. Van de gesubsidieerde  Nederlandse theatermaker wordt nu verwacht dat hij of zij hun kunstvorm zonder morren aanpast, alsof deze niet voortkomt uit een intrinsieke motivatie. En als je dan wel mort, ben je niet innovatief genoeg. (Alsof innovatie het doel is van elke kunstenaar!?) Vorm is inhoud en andersom. Het één komt voort uit het ander.

Begrijp me niet verkeerd, ik weet dat deze uitzonderlijke tijd vraagt om flexibiliteit, ook van de kunstenaar. En we willen allemaal contact houden met ons publiek. Maar ik verbaas mij soms over het gemak waarmee er vanuit gegaan wordt dat wij ons vak ombuigen naar wat op dat moment het beste uitkomt. Ik vind het pijnlijk dat ik als Nederlandse theatermaker zo vaak moet vechten voor een autonome positie. En deze hele corona situatie draagt daar helemaal niet aan bij.

Kunstenaars van Nederland, wees trouw aan je vak, aan je kunstvorm, aan je inhoud, aan jezelf. Laat je niet verleiden tot vormen die op dit moment “in” of “nodig” lijken. Als je gelukkig wordt van de digitale vertaling van je werk, go for it. Ga je voor de klassieke live ervaring, good for you. Het een is niet meer of minder waard dat het ander. De schilderkunst is al honderd keer dood verklaard en toch blijven er relevante schilderijen gemaakt worden.

Erykah Badu schreef:
“Now keep in mind that I’m an artist and I’m sensitive about my shit.“

Amen.